|
|
|
Ξένος, έγραψε ο G. Simmel σχεδόν ένα αιώνα πριν, είναι εκείνος που ενώ βρίσκεται στον ίδιο χώρο με μας, είναι μακριά μας. Βρίσκεται όχι μόνον έξω από την ομάδα «μας» αλλά και απέναντί της. Ακριβώς όπως οι παράνομοι μετανάστες -ή μήπως, πρόσφυγες;- στον καταυλισμό -ή μήπως, στο περιθώριο;- της Πάτρας. Ο συγγραφέας του άρθρου δούλευε για τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα στον καταυλισμό των μεταναστών στην Πάτρα. Κράτησε ένα ημερολόγιο με τις εντυπώσεις του. Στο απόσπασμα που μοιράζεται μαζί μας μας καλεί να αμφισβητήσουμε στερεότυπα που μοιάζουν σήμερα να κυριαρχούν.
από το Θανάση Σπυράτο Εκείνη την ημέρα ήμασταν προσκεκλημένοι σε γιορτή. Ο γιατρός της ομάδας κι εγώ. Οι παράνομοι μετανάστες στον καταυλισμό Πατρών μας κάλεσαν, μέσω των μεταφραστών μας, το βράδυ στις 10.30’ να συμμετάσχουμε, αν θέλαμε, στη θρησκευτική τους γιορτή. Πήγαμε στην ώρα μας, κατευθυνθήκαμε προς το «τζαμί», ένα μακρόστενο κατάλυμα, που το χρησιμοποιούν ως χώρο προσευχής. Μόλις μας είδαν σχεδόν εξεπλάγησαν. Προφανώς δεν περίμεναν ότι θα πάμε. Η έκπληξη αμέσως μετατράπηκε σε χαμόγελο. Ο ένας από τους μεταφραστές μας, ζήτησε να μας προσφέρουν καρέκλες. Το έκαναν αμέσως. Το τζαμί γεμάτο. Από μέσα ακούγονταν προσευχές και ύμνοι που έψαλαν όλοι μαζί. Όσοι δεν χώραγαν, κάθισμένοι απ΄ έξω, στο συνηθισμένο τους βαθύ κάθισμα, άκουγαν και πολλοί σιγόψελναν. Το φως πενιχρό από λιγοστές λάμπες που λειτουργούσαν με μπαταρίες. Η αστυνομία τους είχε κόψει την παράνομη σύνδεση στα καλώδια της ΔΕΗ. Ούτε ένα ψυγείο στην τόση ζέστη. Σε ένα διπλανό κατάλυμα, έβραζαν στο γκάζι γάλα με αρωματικά σε μικρά καζάνια για να προετοιμάσουν ένα είδος ρυζόγαλου που θα μοίραζαν μετά την τελετή, μαζί με ψωμί, που περίμεναν να έρθει με δικούς τους από την Αθήνα. Η εκκλησία που κάθε μέρα τους μοιράζει καμιά τετρακοσαριά φρατζόλες σήμερα δεν τους πήγε.Ξένοι, φιλοξενούμενοι και φιλέματα Μας πρόσφεραν ζεστό γάλα σε πλαστικά ποτηράκια. Μοσκοβόλαγε κόλιανδρο και κάποια άλλα αρωματικά. Η στιγμή είχε ένα δικό της μαγνητισμό. Οι ελπίδες τους και η τύχη τους στα χέρια του Αλλάχ. Ο αόρατος βοηθός τους που ήταν πάντα εκεί. Κάποιος μοίραζε σε όλους καραμέλες με ένα δίσκο. Μόλις η τελετή τελείωσε, οι πρώτοι που τους έφεραν ρυζόγαλο σε πλαστικά πιατάκια μίας χρήσης ήμασταν εμείς και μάλιστα με κουτάλι. Αρνηθήκαμε, «πρώτα στον κόσμο, τους είπαμε, μετά εμείς». Ούτε που να τ΄ ακούσουν. «Είσαστε τιμώμενα πρόσωπα» μας είπαν, «οι καλεσμένοι μας». Αμέσως μετά έγινε η διανομή, αλλά χωρίς το ψωμί. «Που είναι το ψωμί;» ρώτησα τον μεταφραστή μας. «Δυστυχώς το έφερναν με το λεωφορείο και η αστυνομία τους συνέλαβε. Χωρίς ψωμί λοιπόν». Ο κόσμος περίμενε υπομονετικά. Ούτε στριμώγματα, ούτε φασαρίες. Ξέραμε ότι πολλοί δεν είχαν φάει τίποτα όλη την ημέρα. Έπαιρναν τα πιατάκια και χωρίς κουτάλι τα έφερναν στο στόμα τους και έπιναν τον χυλό. Σιγά σιγά όποιος τελείωνε απομακρυνόταν, άλλοι για το «σπίτι» τους, άλλοι στα πηγαδάκια των διάφορων παρεών. Πίσω τους ούτε ένα πιάτο στο έδαφος, ούτε ένα σκουπίδι. Κουβέντες του τραπεζιού Συζητήσαμε για διάφορα μαζί τους. Άλλοι μας ρώταγαν για τις συνήθειές μας στην Ελλάδα, άλλοι μας έλεγαν για τα δικά τους προβλήματα. Κάποιος δίπλα μου με ρώτησε στα αγγλικά «τι σημαίνει η λέξη μαλ....ας, που την λένε όλοι;». Του εξήγησα. Άνοιξε το στόμα του. «Είναι κακή λέξη δηλαδή» «Ναι» «Και γιατί την λένε τότε;». Ένοιωσα πολύ άσκημα «Δεν ξέρω, ειλικρινά δεν ξέρω. Κυρίως οι νέοι, μεταξύ τους, κάτι σαν φιλική έκφραση». Δεν μπορούσε να το χωνέψει. Ένας άλλος που άκουγε έσκασε στα γέλια, «εμένα μου είπαν έτσι σε μια δουλειά που δούλεψα και νόμιζα ότι σημαίνει «ευχαριστώ» και μετά τους το έλεγα κι εγώ, πω πω!». Κάποια στιγμή σηκωθήκαμε να φύγουμε, τους ευχαριστήσαμε που μας έκαναν την τιμή και μας κάλεσαν. «Η τιμή είναι δική μας, μας είπαν, σας ευχαριστούμε πολύ που ήρθατε». Και η πλευρά των «άλλων» Κάποια τοπικά κανάλια τηλεόρασης είπαν ψευδώς ότι στον καταυλισμό γίνονται όργια με ζώα και μεταξύ τους, ότι υπάρχει πολύ βία και ότι τα μικρά «μαγαζάκια» του καταυλισμού, ένα που πουλάει μερικές κονσέρβες, μπισκότα και μερικά άλλα τυποποιημένα φαγώσιμα και ένα για αναψυκτικά, το βράδυ μετατρέπονται σε μπαρ με γυναίκες. Κανένα δεν είπε ότι σε ένα βίαιο επεισόδιο που έγινε πριν δύο εβδομάδες στον καταυλισμό, μόνοι τους οι κάτοικοί του, κάλεσαν την αστυνομία και παρέδωσαν τους ένοχους. Εύκολη η κατηγόρια, όταν οι άνθρωποι είναι ανυπεράσπιστοι. Και όταν η παρουσία τους μειώνει την αξία των τριγύρω οικοδομημάτων. |