|
|
|
15 γυναίκες μαζεμένες σε έναν κύκλο να κρατούν τα χέρια σφιχτά η μια με την άλλη, ενωμένες στον αγώνα τους για ζωή, γεμάτες όνειρα και ελπίδα για το αύριο που τους περιμένει κάπου εκεί έξω. Έτοιμες για μια ακόμα ομαδική συνεδρία Ψυχοδράματος. Στις Γυναικείες Φυλακές Κορυδαλλού συναντήσαμε την Ψυχοδραματίστρια Ηώ Αναστασάκη που μας έδωσε την ευκαιρία να βιώσουμε για λίγο τη συγκλονιστική εμπειρία της θεραπευτικής εφαρμογής της τέχνης μέσα στη φυλακή. από τη Μαίρη Δέδε Τα τείχηΑν τα τείχη στο γνωστό ποίημα του Καβάφη αποτελούν μεταφορικά τα εμπόδια ή τα ασυνείδητα βιώματα που στοιχειώνουν τον καθημερινό αγώνα όλων μας για ολοκλήρωση και ευτυχία, θα μεταφερθούμε σ’ ένα μέρος που τα τείχη αυτά στέκουν κυριολεκτικά ορθά και πανύψηλα αιχμαλωτίζοντας την ζωή και την ελευθερία των ανθρώπων που κατοικούν πίσω τους. Βρισκόμαστε στις Γυναικείες Φυλακές Κορυδαλλού, ή μάλλον όχι, βρισκόμαστε στον αμέσως επόμενο όροφο, σε ένα τελείως διαφορετικό μέρος. Εκεί το ΚΕΘΕΑ έχει δημιουργήσει μια όαση ελπίδας, ένα διάλειμμα ελευθερίας, μια βόλτα προσπάθειας και σωτηρίας για κάποιους από τους εγκλείστους. Πρόκειται για την θεραπευτική κοινότητα ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ που λειτουργεί τα τελευταία 8 χρόνια εντός των Φυλακών Κορυδαλλού, παρέχοντας μια ολοκληρωμένη Μονάδα Θεραπείας και απεξάρτησης σε φυλακισμένους και μη χρήστες ναρκωτικών ουσιών. Το Ψυχόδραμα ως θεραπευτικό μέσον Η ύπαρξη της Θεραπευτικής Κοινότητας εντός του σωφρονιστικού συστήματος μπορεί να μετατρέψει τον εγκλεισμό για κάποιες από τις κρατούμενες σε μια ευκαιρία για προσωπική ανάπτυξη και αυτογνωσία, σε ένα δρόμο προς την απεξάρτηση και την ζωή. Όπως μας εξήγησε η Ηώ, το ψυχόδραμα είναι ένα σημαντικό εργαλείο που βοηθά τις κρατούμενες να χαράξουν το δικό τους προσωπικό ταξίδι προς την ζωή. Κάπου εκεί που τα τείχη στέκουν ορθά αρχίζει το ψυχόδραμα και η συμβολή της τέχνης στην ψυχοθεραπεία. Σ’ ένα μέρος που η ιδρυματοποίηση μειώνει την κοινωνική συνδιαλλαγή και περιορίζει τους ρόλους της ζωής, το ψυχόδραμα μπορεί να είναι μια διέξοδος κοινωνικοποίησης, συναναστροφής, επαναπροσδιορισμού αλλά και αυτογνωσίας. Ένας τόπος προθέρμανσης για το αύριο, μια προετοιμασία για την επανένταξη στην ζωή και την κοινωνία. Μια μέρα με την ομάδα Νωρίς το πρωί, μαζεμένες όλες σε μια μεγάλη αίθουσα, μπροστά μας μια μέρα αφιερωμένη στο ψυχόδραμα. Άνετα ρούχα, καλή διάθεση και ξεκινάμε με ασκήσεις ενεργοποίησης, σωματικής έκφρασης και παιχνιδιού για ζέσταμα. Ασκήσεις εύκολες που εξάπτουν την φαντασία και τον αυθορμητισμό, που κάνουν τις γυναίκες να αλληλεπιδρούν, να παίζουν, να γελούν, που τις βοηθούν να ξαναβρούν τον παιδικό τους εαυτό. «Πρέπει να δημιουργηθεί το κατάλληλο κλίμα, η κατάλληλη δυναμική στην ομάδα ώστε να είναι εκείνες απολύτως έτοιμες να εστιάσουν, να εκδραματίσουν, και να απελευθερώσουν κρυμμένο υλικό, να δουν νέες προοπτικές που τους δίνονται απέναντι στην ζωή», μας εξηγεί η Ηώ. Θέματα από το παρελθόν, το παρόν, αλλά και το μέλλον παίρνουν την σκυτάλη και ξεδιπλώνονται από τα μέλη, σε μια δυναμική πορεία ανίχνευσης και δραματοποίησης, σε μια πορεία προσωπικής αποκάλυψης. Σημαντικά γεγονότα και «σημαντικοί άλλοι» ξαφνικά αποκτούν παρουσία, έχουν φωνή και ουσία. Και εκεί μια νεαρή υπόδικη σηκώνεται και στήνει σε πράξη την ουσία της μοναξιάς της, παρουσιάζει την απομόνωση έτσι όπως μόνο αυτήν την βιώνει στα στενά κελιά. Μοναξιά είναι αυτή η απέραντη ανάγκη που νιώθεις όταν θέλεις να έχεις ανθρώπους δίπλα σου, να σου πιάσουν το χέρι στις δύσκολες στιγμές που περνάς, η στιγμή που θέλεις να μοιραστείς, να επικοινωνήσεις, αλλά δεν τολμάς γιατί δεν έχεις την δύναμη να το ζητήσεις από τον άλλον και έτσι στέκεις κλεισμένος στον εαυτό σου για ακόμη μια φορά, μόνος σε μια μικρή γωνιά στο κελί σου μαζεμένος. Μια ιστορία τόσο όμοια με την μοναξιά που όλοι βιώνουμε ζώντας σε μια υποτιθέμενη κανονική κοινωνία και έχοντας πολλούς ανθρώπους γύρω μας να μας περιτριγυρίζουν. Και έτσι αυτό που βιώνει ο άλλος και εκδραματίζει σε μια συνεδρία ψυχοδράματος μπορεί να αγγίξει δικά σου κομμάτια ψυχής και να ανοίξει δρόμους ανίχνευσης και επεξεργασίας για μια προσωπική εξερεύνηση. Κάποιες άλλες γυναίκες σηκώνονται με την σειρά τους και αναπαριστούν ρόλους που ήθελαν τόσο να έχουν πάρει, αλλά δεν κατάφεραν να τους περατώσουν αποτελεσματικά. Μια απορία, μια ενοχή, ένας θυμός με ένα γιατί βαθιά χαραγμένο στην ψυχή τους: ο ρόλος της μάνας που δεν μπόρεσα να διατηρήσω, της συζύγου , της εργαζόμενης γυναίκας, ο ρόλος του θύματος που πάντοτε έχω και δεν μπορώ να απαλλαγώ, ο ρόλος της αδύναμης που φοβάται να διεκδικήσει την ζωή. Ρόλοι που ονειρευόμαστε, που φοβόμαστε, που καλούμαστε καθημερινά να εκπληρώσουμε για να φανούμε αντάξιοι στις υποχρεώσεις που μας προστάζουν και μας επιτάσσουν. Παίζοντας τους πολλαπλούς ρόλους αυτές οι γυναίκες αγγίζουν τα όρια τους και ανακαλύπτουν κρυμμένα δυναμικά και ικανότητες που ούτε οι ίδιες φαντάζονταν πως διαθέτουν, καθώς και λόγους για να πιστέψουν και να αποδεχτούν τον εαυτό τους, για να επαναπροσδιορίσουν και να επαναξιολογήσουν σχέσεις και δεδομένα μιας ολόκληρης ζωής. Η ομάδα τελειώνει με το μοίρασμα, ένα μοίρασμα αληθινό, γνήσιο και χωρίς διάθεση επίκρισης και τιμωρίας για κανέναν, ένα μοίρασμα προστατευτικό, οικείο. Τελειώνει η παράσταση της ζωής σε μια ομάδα εμπιστοσύνης, σε μια αγκαλιά από ανθρώπους που μοιράζεσαι όσα δεν μπορείς να αποκαλύψεις συχνά ούτε στο ίδιο σου τον εαυτό. Μια ακόμα ιστορία ψυχοδράματος φτάνει στο τέλος της και αφήνει εμάς να φανταζόμαστε τις γυναίκες πίσω από τα ψηλά τείχη να συνεχίζουν ακάθεκτες αυτήν την στιγμή τον αγώνα τους για επιστροφή στην ζωή. |